Ας Επιλέγουμε τους Εκλεκτούς!

Οι κάτοικοι του Καταρράκτη  Τζουμέρκων και των γύρω χωριών, κάθε χρόνο με συνέπεια, ανήμερα της γιορτής των Αγίων  Αποστόλων, μαζεύονται στου ¨σκοτωμένου¨ για να λειτουργηθούν, να γιορτάσουν και να κάνουν ένα τρισάγιο στη μνήμη του Κωνσταντίνου Χρ.  Δεβελέγκα. Αυτό το πρωινό, διαμορφώνεται μια μαγική εικόνα μέσα και έξω από τον πανέμορφο πέτρινο ιερό ναό, που δεσπόζει στη θέση Δίστρατο (Σκοτωμένου), πλαισιωμένη με το εικόνισμα των Δώδεκα Αποστόλων στολισμένο με λουλούδια, τα κεράκια που σώνονται στο φτωχικό μανουάλι, την ευλογία των άρτων, δυο λόγια του παπά για τους Αγίους  κι άλλα δυο για τις ανθρώπινες αξίες, τον εθνικό ύμνο κι ένα απλό δάφνινο στεφάνι αποθεμένο  στη βάση του απέριττου και όμορφου μνημείου που στέκει στο προαύλιο. Η ολοκλήρωση του τελετουργικού, γίνεται αφετηρία για το γιορτινό μέρος της εκδήλωσης, με σουβλάκι, παγωμένη μπύρα και δυο τρεις πάγκους με τοπικά προϊόντα και χρήσιμα αγροτικά εργαλεία, απομεινάρια μιας πάλαι ποτέ λαμπρής για τα δεδομένα της περιοχής, εμποροπανήγυρης.

Άδραξα και φέτος την ευκαιρία και βρέθηκα στον Καταρράκτη για να δω τους συγγενείς μου και δυο τρεις καλούς φίλους.  Να απολαύσω το τοπίο και τα χωριουδάκια που με τόση επιμέλεια φρόντισαν οι Τζουμερκιώτες τα τελευταία δέκα- δεκαπέντε χρόνια να αναδείξουν, και βεβαίως για να παραβρεθώ στην εκδήλωση. Πολύς κόσμος  μέσα και έξω από την εκκλησία, ωραία μέρα και το φυσικό περιβάλλον γενναιόδωρο.

Κύριο θέμα συζήτησης των παρευρισκομένων, τα όσα συνέβησαν πριν από το χάραμα της  22ας Ιουνίου του 1948. Της μάχης δηλαδή που δόθηκε σ αυτή τη ράχη, ανάμεσα σε τρεις άνδρες του Σταθμού της  Χωροφυλακής του  Καταρράκτη με επικεφαλής τον Ενωμοτάρχη Κωνσταντίνο Δεβελέγκα και τους κατά πολύ περισσότερους αντάρτες, με σκοπό να ανασχεθεί η προέλαση των τελευταίων και να προλάβουν να απομακρυνθούν οι ανυπεράσπιστοι πολίτες. Η ηρωική αυτή πράξη  έγινε αφορμή να χτιστεί το εκκλησάκι και το μνημείο με δαπάνη της Ελληνικής Χωροφυλακής και του Δήμου και την εθελοντική εργασία τεχνιτών και εργατών από τα γύρω χωριά. Έτσι απλά και άδολα,  ο τόπος αυτός, κρυμμένος στα παραλειπόμενα του χάρτη, στέλνει εδώ και εξήντα πέντε χρόνια χωρίς καμιά πλευρά  να κατορθώσει να τον καπηλευθεί κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μηνύματα συμφιλίωσης και προβολής αξιών όπως είναι ο  αλτρουισμός, η  αυτοθυσία, η αφοσίωση στο καθήκον, ο σεβασμός στον άνθρωπο και η προσφορά.

Δεν είναι στις προθέσεις μου να καταγράψω σ αυτό το κείμενο το συμβάν, που έτσι κι αλλιώς είναι γνωστό με λεπτομέρειες, αλλά να υπογραμμίσω τα μηνύματα που στέλνει και τα οποία αποκτούν στις μέρες μας ιδιαίτερη σημασία. Εξάλλου σε έναν εμφύλιο σπαραγμό δεν υπάρχουν καλοί και κακοί, νικητές και ηττημένοι. Υπάρχουν μόνο θύματα. Τα θύματα στην προκειμένη περίπτωση ήταν οι αντάρτες που κινήθηκαν εναντίων των αδελφών τους, οι άνδρες της Χωροφυλακής που έμειναν να υπερασπίσουν με τα όπλα το χωριό από οδυνηρό καθήκον και κυρίως τα γυναικόπαιδα και οι ανήμποροι, που έσπευδαν όπως όπως μες στο σκοτάδι να χωθούν πανικόβλητοι στα μονοπάτια που οδηγούσαν προς τα Γιάννενα και την Άρτα.  Ένας μόνο άντρας στάθηκε ψηλά στο ¨Δίστρατο¨ - αφού έδιωξε τους άλλους δύο -  ορθώνοντας το ανάστημά του, έτσι που μόνο αυτοί που  το λέει η καρδιά τους  ξέρουν να το ορθώνουν. Σταμάτησε με την ανδρεία, το υψηλό αίσθημα καθήκοντος και τη ζωή του το χρόνο, τόσο, όσο χρειαζόταν για να σωθούν οι κυνηγοί από τις τύψεις και τον εξευτελισμό και οι κυνηγημένοι από την ταπείνωση και τον θάνατο.

Τον Ενωμοτάρχη Κωνσταντίνο Δεβελέγκα, γιό δασκάλου από το Μεγάλο Περιστέρι Ιωαννίνων, στα τριάντα οχτώ του, νιόπαντρο με την πανέμορφη Τρομπούκη- Δεβελέγκα Παρασκευούλα, τον έκλαψαν όλοι. Τον έκλαψε η γυναίκα του που ποτέ της ως σήμερα, δεν έπαψε να τον τιμά. Τον έκλαψαν όλοι οι κάτοικοι από τα γύρω χωριά γιατί  τον αγαπούσαν για τη λεβεντιά του και τον σέβονταν γιατί ήταν δίκαιος και πάνω απ όλα άνθρωπος. Τον έκλαψαν κι αυτοί που του αφήρεσαν τη ζωή, όταν τον αναγνώρισαν μες στο σκοτάδι, γιατί τον ήξεραν.  Ήξεραν τον τρόπο που διαχειρίζονταν  την εξουσία, ήξεραν πως  τον μισθό του τον μοιράζονταν με όσους είχαν ανάγκη και πως την ισχυρή του προσωπικότητα την χρησιμοποιούσε μόνο για να αισθάνονται οι κάτοικοι ασφάλεια, ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω τους.

Όταν ήρθε η ώρα της επιστροφής προς τα Γιάννενα ο φίλος μου ο Παναγιώτης που είχε έρθει μαζί μου για πρώτη φορά, μου εκμυστηρεύτηκε τον θαυμασμό του για όσα άκουσε για τον ξεχωριστό αυτόν άνδρα και για τα αγνά αισθήματα των ανθρώπων του Καταρράκτη της Μικροσπηλιάς, του Γραικικού και των άλλων χωριών, που αποδεικνύουν έμπρακτα για πάνω από εξήντα χρόνια, πως ξέρουν να αναγνωρίζουν μεγαλόψυχα τους άξιους και τις αξίες. Ίσως αυτό να τους βοήθησε και πρόκοψαν τόσο. Συμπλήρωσε όσο περνούσαμε μέσα από τους περιποιημένους οικισμούς.

Είναι αλήθεια πως σήμερα όσο ποτέ, η Ελλάδα έχει ανάγκη από ηγέτες με αυτά τα ιδανικά.  Ηγέτες που έχουν στις προτεραιότητές τους την παιδεία, την υγεία, την εθνική άμυνα, την ασφάλεια και τη δημογραφική μας ανάταξη, χωρίς συμβιβασμούς και με οποιοδήποτε προσωπικό ή πολιτικό κόστος.  Ηγέτες που να έχουν σαν μόνη τους φιλοδοξία, να γίνουν φωτεινό  παράδειγμα και να αφήσουν  παρακαταθήκες.

Οι προκλήσεις και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουμε σαν έθνος είναι μεγάλοι. Η οικονομική κατάσταση έχει γίνει αφόρητη για πολλούς, ενώ ταυτόχρονα άρχισε να κατακερματίζεται ο κοινωνικός ιστός. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να οδηγηθούμε σε διχασμούς - οι οποίοι μπορεί να υπερβούν σε αγριότητα και πολυπλοκότητα τους αντίστοιχους του 1915 και 1944 - ανάμεσα σε πολύ πλούσιους και πεινασμένους, σε ακραίες αριστερές και δεξιές παρατάξεις και σε κατήγορους και κατηγορούμενους.

Ας είμαστε κι εμείς προσεκτικοί στις επιλογές μας. Ας επιλέγουμε τους εκλεκτούς για να μας κυβερνήσουν. Αυτούς που εμπιστευόμαστε και όχι αυτούς που τάζουν. Η Ελλάδα έχει παράδοση σπουδαίων προσωπικοτήτων με τεράστια ιστορική διαδρομή και είναι βέβαιο πως ούτε σήμερα θα λείψουν τέτοιες προσωπικότητες από τον δημόσιο βίο.   

Γιάννης Β. Δεβελέγκας
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Πρωινό Λόγο Ιωαννίνων τον Ιούλιο του 2013.